Bouwkamp signaleert een sterk afgenomen stroom bootvluchtelingen, vooral in vergelijking met de jaren 2014-2015, maar kapiteins hebben nu vooral een probleem met het ontschepen van vluchtelingen. Ze zitten daarmee klem tussen enerzijds hun verplichting om de SAR-aanwijzingen van het MRCC op te volgen (de Solas-verplichtingen, red.), en anderzijds de verplichting uit het Vluchtelingenverdrag om vluchtelingen naar een veilige haven te brengen, waar de EU amper aan meewerkt.

Bouwkamp: ‘Zowel het coördinerende MRCC als de vlaggenstaat van het schip hebben een inspanningsverplichting om zo snel mogelijk een veilige haven te vinden voor de betrokken schepen. Die inspanningsverplichting lijkt zeer ruim geïnterpreteerd te worden door de lidstaten: ze bellen wat andere lidstaten en dat was het.’

Primair probleem

Voor koopvaardijschepen ontstaat daarmee een primair probleem, legt de KVNR-specialist uit. ‘Je moet drenkelingen oppikken, maar je moet ook de veiligheid van schip en bemanning waarborgen, en zorgen voor minimaal reisoponthoud – een recht dat ook in het Solas-verdrag staat. De houding van de lidstaten maakt het de reders onmogelijk deze laatste twee verplichtingen na te komen.’

Wat moet er gebeuren? Bouwkamp in NT: ‘Wij willen een fatsoenlijke oplossing voor de vluchtelingenproblematiek, en die moet via de EU tot stand komen. We worden nu gebruikt als een soort overheidsdienst: de EU heeft geen schepen meer in het water, NGO’s die vluchtelingen oppikken worden afgestraft – dan zijn alleen wij er nog om mensen uit het water te halen. De EU moet aangeven bij welke veilige havens kapiteins terecht kunnen, en goede afspraken maken over wie ze gaat opnemen. Niet drie weken overleggen terwijl een schip met vluchtelingen aan boord zit. Het probleem wordt nu bij de reders gelegd, maar dat is echt niet de juiste plek voor deze verantwoordelijkheid.’