Negentig procent van alles wat we kopen, bereikt ons per schip. Schepen brengen ons voedsel, kleding, meubels en de nieuwste gadgets. Het grootste schip ter wereld vervoert 19.200 containers, waar 117 miljoen paar schoenen in passen. De scheepvaart geldt tegelijkertijd als één van de meest vervuilende, ongereguleerde en gesloten bedrijfstakken ter wereld. ‘We lijken wel zeeblind’, stelt documentairemaakster Bernice Notenboom. ‘Hoe groter de containerschepen worden, hoe minder wij over ze weten.’
Enorme uitstoot
In Sea Blind laat zij zien hoe tienduizend jaar oud ijs, dat eeuwenlang de scheepvaart blokkeerde, in een rap tempo smelt waardoor nieuwe routes kunnen ontstaan voor circa honderdduizend schepen op de oceanen. ‘Kortere scheepvaartroutes zijn in het voordeel van de scheepvaart, maar deze schepen veroorzaken een enorme uitstoot. De roetuitstoot kleurt het ijs donker, waardoor de ijskap van Groenland nog sneller zal smelten’, zegt Notenboom.
‘Wat betekent deze toename in de scheepvaart voor onze gezondheid en voor het Arctische gebied? Scheepvaart blijft buiten schot bij alle klimaatmaatregelen en -verdragen. Zolang de uitstoot van de scheepvaart niet wordt gereguleerd, nemen de risico’s voor het Arctisch gebied verder toe.’
Over ‘Sea Blind’
Het idee voor het maken van de filmdocumentaire is ontstaan tijdens een recente expeditie op de Noordpool van poolreiziger en klimaatjournalist Bernice Notenboom. In het voorjaar van 2014 trachtte Bernice en haar team de bevroren Arctische Oceaan over te skiën – van de Noordpool naar Canada – over een afstand van 800 kilometer. Honderd kilometer voor de Canadese kust werd het team geëvacueerd omdat het Noordpoolijs niet meer betrouwbaar was. Open water is de vijand voor poolreizigers zoals Bernice, zegt ze. ‘Maar voor vervuilende scheepvaart biedt het nieuwe kansen.’
Voor ‘Sea Blind’ reisde Bernice Notenboom naar Arctisch Noorwegen, Rusland, Groenland, Canada, Denemarken, Verenigde Staten, Engeland, Rotterdam en Terschelling. Onderweg sprak ze met havenbaronnen, wetenschappers, reders, verladers, olie- en gasingenieurs, milieuorganisaties en scheepvaartdeskundigen.
Notenboom neemt de kijker mee op inspectie met Rijkswaterstaat in de haven van Rotterdam, gaat de uitstoot van fijnstof monitoren op de Noordzee met het RIVM, brengt een bezoek aan Llyods Register in Engeland en ‘s werelds grootste reder in Denemarken, maar bezoekt ook bewoners van Terschelling die dichtbij de containerscheepvaart leven.
Mega transitie
Uiteindelijk komt Sea Blind terug bij de consument die nu nog niet kan kiezen met welk schip zijn spullen worden vervoerd. De scheepvaart staat aan de vooravond van een mega transitie. ‘Sea Blind’ belooft een fascinerend, visueel en onbekend verhaal, maar ook mogelijke oplossingen. Notenboom: ‘Tenslotte is de film een remedie voor onze ‘zeeblindheid’, zodat wij ons zich meer bewust worden van de snel veranderende wereld om ons heen.’
Sea Blind wordt komende maanden geprojecteerd op containerschepen, silo’s, kranen, zeilen en terminals in havenlocaties. Wie de premiere in de Maassilo wil bijwonen, kan zich inschrijven op www.seablind.org/aanmelden of een verzoek sturen naar mail@seablind.org (DvdM)
shipping from space from bernice notenboom on Vimeo.