• Urker visserijcoöperatie wacht met smart op verruiming sluis Kornwerderzand

• ‘Grootste schepenlift ter wereld bouwen’

• ‘Visserij heeft enorme investeringsdrang’

Door Michiel Satink
Langs de vestiging van VCU TCD – de machinefabriek – loopt een kanaal. Manager Lourens de Boer kijkt graag vooruit. ‘Moet je je voorstellen dat we straks aan open water zitten. Gaat de verdiepte sluis bij Kornwerderzand ook door, dan zitten we in feite in een zeehaven. Ook een leek begrijpt het potentieel daarvan.’

Zowel de verbreding en verdieping van de sluis in de oostzijde van de Afsluitdijk, als de aanleg van de nieuwe buitendijkse haven zijn van groot belang voor VCU. Het Rijk is al bezig met de renovatie van de Afsluitdijk en het sluisproject lijkt er eveneens te komen. VCU doet volop mee in de lobby van bedrijfsleven en regionale overheden om dit voor elkaar te krijgen. Vooral voor de machinefabriek van VCU is het wegnemen van de drempel in de sluis van groot belang. ‘Veel schepen, vooral uit de visserij, steken meer dan de vier meter doorgang die er nu is. Die hebben een diepgang van 4,50 tot 5,50 meter en kunnen hier dus niet komen. Dan komen wij naar het werk toe: in Harlingen, IJmuiden, waar dan ook. Maar vaak verliezen we hierdoor ook werk. Niet alleen wij, maar ook de elektricien, de schilder, de timmerman, iedereen moet dan vanaf Urk naar dat schip toe. Dan zit je zo op naar schatting 10.000 euro aan extra reiskosten per week als er meerdere aannemers bij betrokken zijn.’

VCU is steeds actiever op de internationale markt en loopt ook daar tegen de grenzen van de diepgang aan. De Boer is optimistisch over de aanpak van het  Kornwerderzandcomplex. ‘De kans dat dit doorgaat is ontzettend groot.’

Investeringsdrang

Het de politiek die de knoop moet doorhakken. Diezelfde politiek maakt het vooral de visserijtak van VCU niet gemakkelijk de laatste jaren. In de dossiers rond de pulskorvisserij en de Brexit hangen donkere wolken boven de Nederlandse visserij. En dat is nu al te merken, zegt De Boer. ‘Er is een enorme drang in de visserij om te investeren. De schepen verouderen, maar een vernieuwingsslag is bijna niet te maken. Als je bij een bank komt vraagt die: hoe zit het met het pulskordossier, de Brexit en de windmolenparken? Dat maakt banken onzeker.’

En dus blijft in sommige gevallen financiering uit. Vooral rond windmolenparken heerst een gevecht op zee om ruimte. Het gaat volgens De Boer niet alleen om de windmolens, die vaak op visgronden worden gebouwd, maar ook om de straal er omheen die voor de visserij wordt afgesloten. ‘Vaak gaat het om gebieden waar al decennia wordt gevist.’

Toch worden er wel nieuwe vissersschepen gebouwd. De Boer hoopt dat er snel duidelijkheid komt in het pulskordossier. Dat de pulskor geheel wordt verboden kan  en wil hij zich niet voorstellen. ‘De politiek hangt als een zwaard van Damocles boven ons hoofd. Er is een enorme onzekerheid nu. Je vist wel gewoon en je spullen gaan achteruit. Dat slijt, dus je moet het vervangen. Maar wat als je schip net is aangepast voor een half miljoen euro en de politiek bepaalt dat het over twee maanden geen cent meer waard is?’

Volgens De Boer is er in 10 jaar tijd voor miljoenen geïnvesteerd in de pulskor, die veel duurzamere manier van vissen oplevert dan de traditionele boomkor. Europa heeft het volop gestimuleerd, ook financieel, zegt hij. ‘Maar vanwege een of andere waanzinnige lobby uit Frankrijk moeten we wellicht terug naar de boomkorvisserij. Vergelijk het met elektrische auto’s: we rijden nu allemaal in een Tesla, maar moeten straks wellicht terug naar een Trabant.’

Schepenlift

De pulskorvisserij levert onder meer een brandstofbesparing op van maar liefst  50%. Besparingen op de brandstofkosten waren in 1922 juist de reden van de oprichting van VCU. ‘Dat is nog altijd qua omzet onze grootste tak’, zegt De Boer. Maar wat heeft VCU eraan als vissers minder brandstof inkopen? Daar komt het bijzondere van dit bedrijf naar voren. Het is nog altijd een coöperatie. ‘De winst vloeit terug naar de leden. En dat zijn de vissers.’

De visserij vormt circa de helft van de omzet van het bedrijf. De andere helft komt uit de maritieme tak. Het bedrijf werkt veel in de binnenvaart, baggerindustrie en in de offshore. ‘We doen reparaties en onderhoud aan schepen, onder meer uit de binnenvaart. Werk in de machinekamer, maar ook reparaties van schade. En we hebben met VCU Store een maritieme bouwmarkt: alles wat een varend bedrijf nodig heeft, hebben wij op voorraad.’

Het bedrijf is Europees marktleider op gebied van vangstverwerking, zegt De Boer. De toekomst lijkt – ondanks de onzekerheid in de visserijtak – rooskleurig. Dat blijkt ook uit de plannen om samen met Balk Shipyards in de nieuwe buitendijkse haven ’s werelds grootste schepenlift te bouwen. ‘Voor schepen tot 1000 of zelfs 1200 ton.’

De bedrijven wachten eerst op een positief besluit voor de verbreding en verdieping van de sluis in de Afsluitdijk. ‘Gaat dat door, dan is het zeer reëel dat deze lift hier komt.’