• Holland Shipyards bouwt eerste exemplaar

Door Tobias Pieffers
Baldo Dielen, die ruim 12 jaar in verschillende functies werkzaam is geweest bij Smit, kwam in 2008 op het idee voor de EDDY Tug. ‘Hij belde me op en zei dat het tijd was voor een nieuw model sleepboot, want de huidige generatie slepers heeft zijn nadelen’, zegt Walter van Gruijthuijsen. Van Gruijthuijsen werkte lange tijd bij Damen Shipyards Bergum waar hij zich onder meer bezighield met de aanbesteding van cascobouw. De twee zijn vrienden. Samen begonnen ze aan het ontwerp van wat nu bekend is als de EDDY Tug, een afkorting van ‘Efficiency Double-ended DYnamic tug’.

De bestaande generatie havenslepers heeft twee nadelen, zegt Van Gruijthuijsen. ‘Ze zijn ontworpen op bollard pull (paaltrek – red.), een operationeel profiel dat maar 1 tot 2% van de tijd wordt gebruikt en het is moeilijk om er op te varen. Het ontwerp van de EDDY Tug is gericht op een groot vaargemak en laag energieverbruik.’

Hybride

De EDDY Tug heeft een hybride voortstuwing waarbij kan worden geschakeld tussen dieselelektrisch, dieseldirect en dieseldirect met elektrische hulp. ‘Havenslepers assisteren slechts 20% van de tijd’, zegt Van Gruijthuijsen. ‘De overige 80% vaart het schip vrij rond. Om het brandstofverbruik laag te houden moet het schip de aandrijving hierop kunnen aanpassen.’

De sleepboot wordt voortgestuwd door twee Schottel roerpropellers, één voor en één achter en beide geplaatst in de kiellijn. Op elke roerpropeller zijn een 16-cilinder Mitsubishi dieselmotor en een Schottel elektromotor geschakeld. ‘Twee gemariniseerde Scania Euro 6 generatorsets kunnen de roerpropellers dieselelektrisch aandrijven’, zegt Gruijthuijsen. Op één generator haalt de sleper een vaart van zes knopen, op twee 10 knopen. ‘Door tijdens het vrije varen over te schakelen naar dieselelektrische voortstuwing worden ongunstige toerentallen van de hoofdmotoren vermeden, waardoor het schip zuiniger wordt. ‘De hoofddiesels zullen alleen tijdens assistentiewerkzaamheden worden gebruikt.’ Het is ook mogelijk om met één dieselmotor beide roerpropellers aan te drijven, want de elektromotor kan ook als generator functioneren. Volgens Van Gruijthuijsen verbruikt de EDDY Tug 25% minder brandstof dan een ASD-sleper.

Nieuw op de EDDY Tug is, dat de Schottel roerpropellers zijn voorzien van twee asingangen. Eén voor de dieselmotor en één voor de geïntegreerde elektromotor. ‘Daardoor kunnen we de assen kort houden’, zegt Van Gruijthuijsen. Een andere oplossing zou zijn de hoofdmotor en elektromotor op één as te plaatsen. ‘Maar dat zou qua ruimte niet goed uitkomen.’

Gestroomlijnd

De EDDY Tug is altijd in evenwicht doordat de brandstoftanks in het midden van het schip zijn geplaatst. ‘Samen met de gestroomlijnde romp zorgt dit ervoor dat het schip minimale vaarweerstand ervaart’, zegt Van Gruijthuijsen. ‘Slepers hebben nu vaak een blokvorm.’

De stabiliteitsomvang van de EDDY Tug, die bepaalt tot welke hoek het schip nog overeind kan komen, is volgens Van Gruijthuijsen maar liefst 10 maal zo groot als wettelijk is voorgeschreven. ‘EDDY komt tot hellingshoeken van 100 graden nog overeind’, zegt hij. ‘Samen met de hoge boeg, achtersteven en vrijboord en de positie van de ventilatie-openingen maakt dat het schip extreem veilig.’

Makkelijk te besturen

Door de opstelling van de roerpropellers zal de EDDY Tug beter bestuurbaar worden dan sleepboten met achteraandrijving. ‘Om met een ASD-sleper vrij te sturen van een groot schip moet eerst de achtersteven worden weggedraaid. De boeg draait daardoor juist naar het schip toe en dat kan gevaarlijk zijn. EDDY kan zich zowel voor als achter in één keer vrijsturen.’
Om een sleep af te remmen is het gebruikelijk de sleper onder een hoek op de tros te zetten zodat het schip een ankerachtige werking krijgt. ‘Met een ASD-sleper is het creëren van die hoek moeilijk omdat je tegen de krachtenrichting in werkt. Voor EDDY is dat vanwege de roerpropelleropstelling veel makkelijker.’

De joysticks van de roerpropellers zijn zo geplaatst dat zittend in de stoel, of je nu voor- of achteruit kijkt, de voorste joystick altijd bij de voorste roerpropeller hoort.

Nog niet verkocht

De eerste EDDY Tug is in aanbouw bij Holland Shipyards in Hardinxveld-Giessendam. Het schip wordt 30 meter lang en heeft een bollard pull van 65 ton (type 30-65). Het schip is nog niet verkocht, maar interesse en aanvragen zijn er volgens Van Gruijthuijsen in overvloed. Holland Shipyards is als gelijkwaardige partner betrokken in EDDY Tug. ‘Normaal stappen wij niet op deze schaal als stakeholder in een project’, zegt Marco Hoogendoorn van Holland Shipyards. ‘Maar EDDY is een hele onderscheidende boot. We merken vanuit de operators dat het concept heel positief wordt ontvangen.’ De testvaart van EDDY 30-65 staat gepland in mei. De officiële onthulling heeft plaats in Hamburg tijdens de International Tug, Salvage and OSV Convention in juni.