Loods is misschien wel het ultieme beroep voor een zeeman (m/v/x). Ga maar na. Met weer en wind, bij nacht en ontij via een wiebelende touwladder van een loodsboot overstappen op een vaak enorm schip. Eenmaal aan boord moet je het vertrouwen winnen van kapitein en de rest van de brug om hun schip de Nieuwe Waterweg of de Westerschelde over te loodsen. Tegelijkertijd heeft een loods wel weer de luxe om vrijwel elke dag thuis in z’n eigen bed te slapen. En zijn de verdiensten meer dan goed.
Chief of all ships
Toch staan de zeevarenden niet in de rij, zo merkt het Nederlands Loodswezen. En zeker met het oog op de vergrijzing, is nieuwe aanwas hard nodig. Uit onderzoek van datzelfde Loodswezen komt naar voren dat de wil om loods te worden er wel degelijk is bij zeevarenden, maar dat het ontbrekende hbo-diploma de grootste hinderpaal is. ‘Wij zoeken kapiteins en stuurlieden die chief of all ships zijn. Idealiter hebben zij minimaal vier jaar gevaren en zijn zij goed in manoeuvreren’, legt Willem Bentinck uit. ‘Vaak hebben zij al een goede baan en dan is het echt lastig voor deze mensen parttime een hbo-opleiding te gaan volgen als ze dat diploma nog niet hebben.’
Tekst gaat verder onder de foto
Om die groep tegemoet te komen, heeft het Loodswezen samen met met STC Next en RMI een premaster ontwikkeld. Iedereen die door de testen komt, mag een modulaire premaster volgen. ‘In een klein jaar word je dan klaargestoomd voor de master registerloods’, legt Bentinck uit, die nog wel een voorbehoud maakt. ‘We willen dit heel graag. Maar we zijn nog in gesprek met het ministerie om hier een akkoord op te krijgen, want officieel geldt de regel dat een hbo-diploma noodzakelijk is om in te stromen.’
Die premaster kost de kandidaat ongeveer 2500 euro. De opleiding kan volledig op afstand aan boord worden gevolgd. Als de premaster is gehaald, mag de kandidaat aan de echte master beginnen. ‘Studenten krijgen daarvoor een studievergoeding die voor de meesten een stap terug is ten opzichte van hun huidige salaris’, zegt Dennis den Boer, coördinator opleidingen bij het Loodswezen.
De feitelijke selectie heeft dus al plaats vóór de premaster, zegt Den Boer. ‘We garanderen dat je aan de master mag beginnen als je de premaster hebt gehaald.’
Master
Jaarlijks stromen zo’n 20 zeelieden in in deze master. De spoeling is dun, zo erkent Bentinck. Het idee dat het Loodswezen goede zeelieden inpikt van Nederlandse rederijen bestrijden Bentinck en Den Boer. ‘Als sector moeten we de Nederlandse zeevarende perspectief bieden. Als je vijf jaar bij Wagenborg hebt gevaren, kan je leven zo zijn veranderd dat je niet meer zes weken van huis wilt zijn. Door dan loods te worden, blijf je wel behouden als zeevarende. En Wagenborg heeft er ook belang bij dat er goede Nederlandse loodsen zijn.’
Dat Nederlands is overigens geen vereiste. ‘We hebben in de coöperatie Scheldenmonden Duitsers, Walen en Vlamingen werken. Uiteraard staat de premaster ook open voor andere EU-ingezetenen. Maar zeer adequate beheersing van het Nederlands is een vereiste.’
Wie interesse heeft in de premaster, moet laten zien dat hij het denk- en werkvermogen heeft van een hbo’er. ‘Als dat erin zit, volgt een assessment. Past hij of zij in het profiel, heeft hij voldoende manoeuvreervermogen, kan hij snel schakelen, is hij stressbestendig en zijn er voldoende leidinggevende capaciteiten aanwezig. Daar letten we op.’
In de premaster ligt het accent op schrijfvaardigheid, communicatie en onderzoek. Een deel van leerstof bestaat uit casussen zoals die ook aan boord voorkomen. ‘De premaster dient overigens enkel en alleen om te laten zien dat je de master kunt instromen’, zegt De Boer. ‘Wij denken echt dat dit voor een zeevarende met mbo een uitgelezen kans is om een mooie carrièrestap te maken’, vindt Bentinck.
De master registerloods duurt 14 maanden. ‘Dat is studeren, meevaren op instructiereizen en nog beter leren manoevreren. Dat varen doe je onder begeleiding van een andere loods, die is je leermeester.’
Als de master is afgerond, treedt de pas afgestudeerde loods toe tot een van de coöperaties. ‘Alle loodsen zijn zelfstandig. Dat maakt het werk uniek. Je bent niet alleen zeeman, je bent ook verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van de onderneming.’