‘Ik heb voorschriften opgesteld voor betogingen op de sluizen in IJmuiden. Hierin is opgenomen dat demonstreren niet is toegestaan op de sluisdeuren, omdat dit de scheepvaart belemmert.’ De voorschriften zijn afgelopen zaterdag bij een demonstratie uitgedeeld én voorgelezen aan negen protesterende XR-leden.
De burgemeester heeft de voorschriften opgesteld naar aanleiding van eerdere demonstraties en de aankondiging van Extinction Rebellion vaker te willen demonstreren op de sluizen. De voorschriften zijn afgestemd met de politie en het Openbaar Ministerie. De beperkingen houden in dat de sluisdeuren van het complex worden aangemerkt als ‘rode zone’, waarbinnen demonstreren is verboden.
Demonstratierecht
Op 10, 11, 18 en 24 augustus 2024 hadden demonstraties plaats op de sluizen van IJmuiden. Extinction Rebellion heeft die niet van tevoren aangemeld, al moet dit volgens de Algemene Plaatselijke Verordening wel als men een akkoord wil krijgen. Volgens de landelijke wet mag demonstreren echter ook zonder kennisgeving.
XR wil met de actie aandacht vragen voor ‘de catastrofale vervuiling’ die zeegaande cruiseschepen veroorzaken. De activisten stellen dat de voorschriften een ‘inperking van het demonstratierecht’ zijn. Volgens hun advocaat Willem Jebbink zouden ze zelfs ‘volstrekt illegaal’ zijn. ‘Een burgemeester mag op grond van de Wet openbare manifestaties (Wom) niet een gebied permanent aanwijzen als verboden om te demonstreren.’
Burgemeester Dales: ‘Uitgangspunt is het grondrecht op het uiten van je mening via een demonstratie. Op grond van dit recht dienen wij demonstraties te faciliteren. Tegelijk houden we daarbij rekening met de wettelijke beperkingen.’
Velsen wil de demonstraties best faciliteren, maar niet op de sluizen. ‘Afsluiting van de vaarweg heeft verregaande gevolgen voor de vitale infrastructuur. Niet alleen in het Noordzeekanaalgebied, maar landelijk en zelfs Europees.’
Een deel van het sluizencomplex is al verboden voor onbevoegden. Deze gebieden zijn door hoge hekken afgesloten van de openbare weg. Onbevoegd betreden van deze gebieden levert direct een gevaar voor personen en/of goederen op. Dales: ‘Ook hier is demonstreren niet toegestaan.’
Geen schepen
De acties van XR lijken effectief. Disney Cruise Line slaat in september Amsterdam over vanwege de blokkades. Volgens een woordvoerder van het Havenbedrijf Amsterdam hebben andere cruisemaatschappijen geen plannen de hoofdstad te mijden.