‘Er zijn 10 duiken gemaakt op zes verschillende wrakken, waaronder ook op enkele onderzeeboten’, aldus organisator Ben Stiefelhagen van Stichting Duik de Noordzee Schoon. Veel netten lagen daar al vele jaren. ‘We horen vaak van vissers: die zijn niet van ons, want wij werken geavanceerd. Dat kan wel zo zijn, maar misschien ligt het net van je vader er, of zelfs van je opa. Iemand moet dat opruimen, de overheid laat het na, dus doen wij het maar.’
De stichting werkt met sportduikers die het leuk vinden om op wrakken te duiken, maar extra uitdaging zoeken en daarom graag helpen bij het opruimen van de zee. Stiefelhagen: ‘De duikers betalen om mee te mogen op expeditie. Het is hun hobby, maar het is echt hard werken.’
Het gaat overigens om zeer goed voorbereide duikers met veel ervaring. ‘Zelf heb ik inmiddels 7000 duiken gemaakt, over de hele wereld, maar de Noordzee blijft speciaal. Die heeft stroming, is een beetje onvoorspelbaar, maar ook enorm mooi met heel veel onderwaterleven.’
Scheepswrakken fungeren als kraamkamers of schuilplaats voor veel dieren. Het afval op de zeebodem verzamelt zich vaak bij scheepswrakken, omdat hier veel haakpunten aan zitten en ze luwe plekken veroorzaken in de stroming.
Onderzeeboten
Bekend is dat net boven de zandbank Bruine Bank tussen Nederland en Engeland ter hoogte van IJmuiden een Russische onderzeeboot van de Whiskey-klasse ligt. Dit schip werden gebouwd om te spioneren in de Noordzee en Atlantische Oceaan. Ze was al uit dienst toen ze in 1990 werd gesleept en tijdens een storm losraakte van de sleepboot en zonk. Met een lengte van bijna 90 meter en een hoogte van 5 meter is het naar verluidt een imposant wrak. ‘Het is de bedoeling dat vissers hieromheen vissen, maar juist hier bij dit wrak zwemt veel vis. Dus is het ook een geliefde plek voor vissersschepen, die er strak langsvissen. Vroeger zat hier veel kabeljauw en zeebaars, die zijn echter grotendeels weg. Wijting zie je nog wel’, vertelt Stiefelhagen. Tegenwoordig wordt er niet meer zoveel gevist, al is er veel leven. De duikers kwamen veel steenbolken tegen. ‘Die is niet zo populair voor consumptie in Nederland.’ De visnetten die hier liggen zijn al ouder en bleven ooit hangen aan in uitsteeksel van het wrak. Al met al werd er enorm veel afval gevonden. ‘We konden niet eens alles opruimen, dus we gaan hier zeker nog een keer duiken.’
Ook werd gedoken op een Duitse onderzeeboot uit de Eerste Wereldoorlog die in 1914 waarschijnlijk op een mijn is gevaren en met man en muis is vergaan. ‘Wij gaan uit respect voor dit oorlogsgraf niet in de boot. We halen alleen de visnetten en -lijnen weg.’ Bij dit wrak zijn de zevenblads schroeven van brons nog aanwezig. ‘De afgesloten buis van 60 meter lang is nog intact, maar de buis eromheen is weggerot. De toren zit er nog wel met de periscoop, de glaasjes zitten er nog in en zijn intact.’
Om het wrak heen is het een drukke boel met heel veel scholen vis. ‘Pollak, leng en zeebaars zie je hier volop. Tevens barst het er van de krabben.’ Het wrak is begroeid met gele, rode, oranje en witte sponzen, anemonen en zakpijpjes. ‘Het is een groot kleurenpalet. Daarom is het zo mooi om hier te duiken.’
Tekst gaat verder onder foto
Samen met andere expedities van de afgelopen 14 jaar hebben vrijwilligers van Stichting Duik de Noordzee Schoon inmiddels ongeveer 105.000 kilo afval geborgen vanaf wrakken in de Noordzee. Dit was de 23ste expeditie die werd georganiseerd.
Robots
In de buurt van toekomstige windparklocaties is geprobeerd om met onderwaterdrones afval te verwijderen. Dat bleek te complex. Daarom gaan de duikers aan de slag. ‘Wij mogen als stichting niet in opdracht gaan duiken, want dan krijg je te maken met arboregels. Dus blijven we dit doen als stichting met vrijwilligers. Wij worden steeds vaker geïnformeerd waar wrakken liggen in toekomstige windmolenparken. Het verzoek is of wij dan een rondje willen maken in dat gebied en die wrakken schoonmaken. Het is absoluut niet in opdracht, maar we doen het graag. Al zou het fijner zijn als het niet nodig was.’