De binnenstedelijke Nieuwe Maas strekt zich uit van Merwe-Vierhavens in het westen, tot en met de Van Brienenoordbrug in het oosten. De hoofdfunctie van de rivier is en blijft die van hoofdvaarweg voor de scheepvaart. Andere partijen willen echter ook gebruikmaken van het water, waardoor mogelijk krapte ontstaat. Zo groeit het aantal passagiers van de watertaxi van 719.000 passagiers in 2023 naar 800.000 passagiers dit jaar. Ook is meer ruimte nodig voor de opvang van vluchtelingen op afgemeerde cruiseschepen en staan projectontwikkelaars te popelen om oude havens en fabrieksterreinen vol te bouwen met woningen. Er komen naar verwachting ook nog eens meer actieve cruiseschepen naar Rotterdam, omdat Amsterdam juist wil afschalen op dit gebied. En ten slotte is er steeds meer pleziervaart.
Beroepsvaart centraal
Een ‘veilige en efficiënte doorvaart van beroepsvaart staat hier centraal en dat blijft zo’, staat in de Wateratlas. Om dit zo te houden, wil Rotterdam de beroeps- en recreatievaart beter scheiden. Pleziervaart zou dan in andere zones varen dan de beroepsvaart.
Daarnaast zijn vijf doelen geformuleerd onder de noemer ‘ambitie van hoofdvaarweg & centraal park’. Hierin staat onder meer dat de binnenstedelijke Nieuwe Maas voor iedereen is en veilig en duurzaam dient te worden gebruikt.
De waterweg wordt dus voortaan als ‘centraal park’ bestempeld. Het gebeurt vaker in de vastgoedwereld dat water wordt gezien als natuur, om zo aan bepaalde eisen omtrent minimaal groen per bewoner te voldoen bij nieuwbouw. Maar het is voor het eerst dat een gemeente een doorgaande vaarweg bestempelt als park. Rotterdam wil de kades vergroenen, zodat inwoners hier kunnen wandelen, fietsen en recreëren en meer natuur in de stad wordt gecreëerd.
Het park moet tevens plaatsbieden aan watergerelateerde recreatieve bedrijven, zoals de Waterbus, de Pannenkoekenboot, RHIB-tochten en waterevenementen zoals de Wereldhavendagen. Waar de rivier binnen de gemeente vroeger werd omgeven door fabrieksterreinen die niet toegankelijk waren voor burgers, zal in de toekomst de kade juist een plek zijn waar mensen samenkomen en recreëren.
De Wateratlas schetst een toekomstbeeld, waarin gebruikers van de waterweg geen overlast geven. De binnenvaart maakt daarom gebruik van walstroom. Vanaf 2035 zijn nieuwe initiatieven op en aan de waterweg in principe emissieloos en leveren daardoor geen overlast en vervuiling op voor bewoners en overige gebruikers.
Buurthavens
Rotterdam ziet de stadshavens als ideale locatie voor activiteiten waar elders geen (betaalbare) ruimte voor is. De Sint Jobshaven, Schiehaven, Schiemondse Haven, Spoorweghaven en Persoonshaven zouden voorzieningen kunnen huisvesten op het water, varend of drijvend. Uit de Wateratlas: ‘Dit kan bijvoorbeeld een theaterboot, speelboot, buurthuis, ateliers/werkplekken/galerie en op sommige locaties een zwembadboot zijn. Publiek toegankelijke voorzieningen die zich goed
laten verenigen met rustige woonmilieus, maar waarvoor op het land vaak geen plek meer te vinden is.’ Verdere concrete invulling hiervoor, moet nog verder worden uitgewerkt.
De Wateratlas wordt na de zomer van 2024 aan de gemeenteraad van Rotterdam ter vaststelling voorgelegd.