Eerst de cijfers: in 2023 werden er 62 binnenvaartschepen besteld met een gemiddeld volume van 2732 gt. In 2022 werden er 54 schepen besteld, hier was het gemiddelde volume 1870 gt. Daarmee lag het gemiddelde volume van een besteld binnenvaartschip 46% hoger. En dat terwijl het gemiddelde volume de afgelopen vijf jaar niet veel veranderde. In 2021 werden er 55 binnenvaartschepen besteld met een gemiddeld volume van 1887 gt. In 2020 lag het gemiddelde op 1656 gt, in 2019 op 1697 gt en in 2018 op 1783 gt.
Ook branchevereniging van de scheepsbouwers NMT noemde het ‘opvallend dat er aanzienlijk meer grotere schepen‘ besteld worden. ‘Van de 64 bestelde schepen in 2023 is zo’n tweederde 135 meter lang’, licht marktanalist van NMT Michel Koopman toe. ‘En daarvan is ongeveer de helft 11,45 meter breed. De andere helft is breder, met uitschieters tot boven de 20 meter.’
Personeelskosten drukken
Wim Driessen, directeur van de Zwijndrechtse scheepsbouwer RensenDriessen, ziet de ontwikkeling ook en heeft er wel een verklaring voor. ‘De schaal gaat meedoen. De kosten van personeel zijn hoog. Op een groter schip worden die personeelskosten niet veel hoger, maar kan er wel meer vervoerd worden’, legt hij uit. Daarmee worden de personeelskosten op een groter schip relatief lager. Daarom heeft het zin om te investeren in een groter schip. ‘Zeker in het ARA-gebied. Daar kunnen de schepen ook de breedte in. Ook ziet Driessen dat de lading groener wordt, en daarmee vaak ook lichter. ‘Er is meer kubieke meter inhoud nodig om dezelfde hoeveelheid tonnage te vervoeren, daar is ook ruimte voor nodig.’
Tekst gaat verder onder de grafiek
Tankvaart
Binnenvaartexpert Wouter van der Geest kan zich vinden in de woorden van Driessen. Volgens Van der Geest speelt ook mee dat het een groot deel van de nieuw bestelde binnenvaartschepen tankers zijn. ‘De tankvaart draait heel goed. Daar wordt geïnvesteerd. Tankers varen veel in het ARA-gebied. Daar zijn schepen niet gebonden aan afmetingen van smalle vaarwegen of sluizen. Ruimte speelt geen factor’, stel Van der Geest die sinds kort werkt voor onderzoeksbureau Rebel Group. Kees de Vries, adviseur in de binnenvaart, ziet die grotere tankers niet alleen in het ARA-gebied varen. ‘Die gaan ook de Rijn op. Lang was het idee dat 11,45 de vaste breedte was, maar er zijn partijen die daar van af durven te wijken.’ Volgens De Vries is schaalvergroting in de binnenvaart altijd aan de hand, maar noemt de toename in 2023 ‘opzienbarend’.
Laagwater en varend ontgassen
Van der Geest ziet verder nog het komende verbod op varend ontgassen als drijfveer voor grotere schepen. ‘Rederijen bereiden zich voor op meer dedicated varen, daar is meer scheepsruimte voor nodig en dus worden er meer tankers besteld.’
En ook het lage water speelt een rol, stelt Van der Geest. ‘Zeker voor de Midden-Rijn worden schepen ontworpen die ook bij een lage waterstand nog veel kunnen vervoeren. Een manier om dat voor elkaar te krijgen is om het schip breder te maken.’