De Maritieme Commissie van de International Labour Organization (ILO) kwam van 5 tot en met 13 mei bijeen om het verdrag te toetsen en bij te werken. Daarbij werd onder meer besloten dat zeelieden aan boord gelegenheid moeten krijgen om sociale contacten te onderhouden met de buitenwereld. ‘We hebben veel geleerd tijdens de Coronacrisis, wat ons ertoe aan heeft gezet om het arbeidsverdrag op dit punt te verbeteren’, zegt Mark Dickinson, vicevoorzitter zeevarenden van de Internationale Transportarbeidersfederatie (ITF). ‘Langdurig verblijf op zee werkt isolerend en gebrek aan contact met de buitenwereld kan gevolgen hebben voor het welzijn van de bemanningen.’

Mensenrecht

Dickinson stelt dat contact onderhouden met familie en vrienden een mensenrecht is. En om dat te kunnen doen, hebben bemanningen internetconnectie nodig. De meeste koopvaardijschepen hebben deze technologie aan boord, maar veel reders houden vol dat de toegang beperkt moet blijven en zeevarenden hiervoor een vergoeding moeten betalen.

Discussie

Sanne Koeleman van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) heeft de vergadering, die anderhalve week duurde, bijgewoond. ‘Het was een tweeledig voorstel – aan reders en havenstaten – om internet beschikbaar te stellen aan boord en in de havens. Ook reders vinden internettoegang belangrijk. Discussie was er over de vraag of dit dan is bedoeld als communicatiemiddel, of ook voor een avondje Netflix streamen. Het is namelijk zeer kostbaar om internet te krijgen op een schip midden op zee.’

Uitkomst van de discussie is, dat internettoegang primair dient als communicatiemiddel en films streamen niet hoeft te worden toegestaan.

In het nieuwe verdrag is bepaald dat er in principe geen internetkosten meer worden doorberekend aan zeelieden. En áls er kosten worden gerekend, moeten deze redelijk zijn. Ook worden regeringen aangemoedigd de internettoegang in havens en ankerplaatsen uit te breiden, zonder extra kosten voor zeevarenden. ‘In Nederland speelt dit probleem niet. In de cao’s is namelijk bepaald dat zeevarenden op Nederlands gevlagde schepen sowieso kosteloos gebruik kunnen maken van e-mail en waar mogelijk internet’, zegt Koeleman.

Repatriëring

De partijen konden geen overeenstemming bereiken over uitbreiding van de repatriëringsrechten van zeevarenden. Reders vergoeden de reiskosten van hun bemanningsleden nu soms tot de aankomst op een luchthaven in het thuisland. De dan soms nog lange doorreis naar huis valt buiten de loon- en reiskostenvergoeding. ‘De reders hebben het voorstel zonder meer verworpen’, zegt Dickinson. ‘Het is een schande. Ik ben er zeker van dat de kosten van scheepvaartdirecteuren wel van deur tot deur worden gedekt. Waarom zou een zeevarende niet hetzelfde recht hebben?’

Koeleman zegt dat het voorstel zeker niet van de baan is. ‘In de zeevaart is het al decennialang gebruikelijk dat zeevarenden worden doorbetaald tot hun aankomst in thuisland, of een andere afgesproken locatie. Die reis wordt betaald. Er zitten gewoon veel haken en ogen aan om dit te wijzigen.’

Ze geeft het voorbeeld van een zeevarende uit de Filipijnen, die in Davao woont, maar aankomt in Manilla. ‘Je ziet dan vaak dat ze het kantoor van de rederij bezoeken, of hun familie in de hoofdstad. Hoe regel je het doorbetalen en de verzekering dan praktisch gezien? Waar blijft de rederij voor aansprakelijk?

‘Plus, als je doorbetaalt tot de thuislocatie, dan kijken reders misschien anders naar de manier waarop ze personeel aannemen. Dan kiezen ze bijvoorbeeld voor zeevarenden die dichtbij het vliegveld wonen’, beschrijft Koeleman. Europese zeevarenden ondervinden dit probleem sowieso niet, zij worden gewoon doorbetaald omdat ze een vast contract hebben.

Maximaal 11 maanden

Een groep EU-landen wilde ook duidelijker vastleggen dat zeevarenden nooit langer dan 11 maanden onafgebroken op zee mogen werken. Reders en andere landen wilden dit nog echter niet en drongen juist aan op flexibiliteit. Op de volgende vergadering wordt dit voorstel opnieuw besproken. ‘Je hebt gewoon ruimte nodig voor uitzonderingsgevallen’, zegt Koeleman. ‘Zoals in de Coronacrisis, toen zeevarenden soms niet van boord konden. Ook nu, met de oorlog in Oekraïne, willen sommige Oekraïense zeevarenden liever aan boord blijven.’

Water en voedsel

Wel is de commissie overeengekomen dat persoonlijke beschermingsmiddelenaan boord  gratis beschikbaar moeten worden gesteld. Opvallend genoeg, moet er ook betere toegang komen tot gratis drinkwater en beter voedsel. ‘Het stond wel al in het verdrag’, sust Koeleman. ‘Nu is het gewoon vastgelegd dat het echt gratis moet zijn en van voldoende kwaliteit.’

Koeleman zegt dat tijdens de vergadering veel resultaat is geboekt. ‘Sinds het aannemen van dit verdrag zijn er nu vier update-vergaderingen geweest. In de vorige drie werden misschien een of twee voorstellen behandeld. Nu waren dat er 12.’

De eerstvolgende vergadering is in april 2025.

Lees ook:

Starlink belooft snel internet in alle uithoeken van de wereld