Ga er maar aanstaan: vanaf een loodsboot die stevig op de golven rijdt overstappen op een huizenhoog schip. In stormweer, bij nacht en ontij. Dagelijks zetten loodsen hun leven op het spel voor een veilige scheepvaart. Dan moet het materiaal wel in topconditie zijn en goed worden gebruikt, zou je zeggen. Maar daar ontbreekt het nog wel eens aan, ondervinden de loodsen. Zij komen defecte loodsladders tegen, met gladde of scheve treden en ladders die verkeerd zijn opgehangen, om maar wat te noemen.
Van de 3322 meldingen die er tijdens de twee weken durende peiling in oktober werden gedaan, kwamen relatief de meeste slechte beoordelingen (‘non compliant’) uit Europa (166) en Azië/Oceanië (122).
Gloednieuw
Arie Palmers is Scheldeloods (Wester- èn Oosterschelde) en moet op de Noordzee vrijwel dagelijks op grote containerschepen, tankers en bulkers overstappen om ze veilig naar de havens aan de Schelde te brengen. Hij zegt dat het niet alleen de schepen onder goedkope vlag zijn, waar de regels niet worden nageleefd. Ook schepen van grote rederijen, of onder een gerespecteerde vlag, hebben hun zaakjes soms niet goed voor elkaar. De sanctie die hij in handen heeft is streng. ‘Als ik een onveilige loodsladder tegenkom, laat ik ze, als het moet, een rondje maken tot de ladder wel veilig is. Soms blijkt dan dat ze ergens een andere, gloednieuwe loodsladder tevoorschijn hebben gehaald. Vaak is de ladder met een kleine aanpassing wel veilig te maken.’
Gangway
Wat gaat er allemaal mis volgens de Impa-loodsen? Veel voorkomende mankementen zijn een ladder die niet tegen de scheepshuid aanhangt, gebroken tredes, tredes die niet gelijkmatig zijn verdeeld, vieze tredes en tredes die niet goed aan het touwwerk zijn vastgemaakt.
Boven de negen meter klimhoogte moet een pilotladder geworden gebruikt in combinatie met een gangway. Anders is klimmen niet meer verantwoord. Het bovenste deel van de ladder moet dan 1,50 meter boven de gangway uitsteken en ook dat is regelmatig niet het geval.
Retrieval line
Het vaakst gaat het mis met de bevestiging van de ‘retrieval line’. Ook Palmers komt dat het vaakst tegen. Die retrieval line zit vast aan het uiteinde van de onderste spreader, die dient om de ladder evenwichtig tegen de scheepshuid te laten hangen. De bemanning kan met de retrieval line de ladder snel optrekken wanneer dat nodig is. ‘Die lijn moet naar de voorkant van het schip wijzen’, zegt Palmers. ‘Anders bestaat het gevaar dat hij bij een onverwachte golfbeweging aan de loodsboot blijft hangen en de hele loodsladder meeneemt. Maar vaak zit hij juist aan de achterkant. Dat laat ik wel veranderen voordat ik op de ladder stap.’
Communicatie
Palmers constateert dat het vaak niet om ondeugdelijk materiaal gaat, maar om ondeskundig handelen van de bemanning. Hij komt ook vaak tegen dat degenen die ladder ophangen geen reddingsvest dragen. Onaanvaardbaar volgens Palmers. ‘Kijk, als iemand overboord valt, en dat is recent nog gebeurd, dan moet de bemanning van de loodsboot het slachtoffer uit het water vissen.’ Wat ook nogal eens gebeurt is, dat er tijdens het aan boord klimmen geen stuurman of andere leidinggevende aan dek is. Dat is wel verplicht, onder meer voor de communicatie met de brug, zegt Palmers. Maar soms kan hij ook wel begrijpen waarom het zo gaat. ‘Dan hebben ze een hele dag in de haven liggen laden of lossen, en zie je een eenzame matroos komen aanlopen. Die heeft ook geen zin meer om zijn collega uit bed te gaan halen.’
Internationale loodsenassociatie Impa
Palmers zet zich al langer in voor veilige werkomstandigheden. Hij vindt dat het schrijven van dikke handleidingen met veel voorschriften weinig zin heeft. ‘Die gaan de matrozen en andere bemanningsleden echt niet lezen. Het gaat om training en explaining. Ik zet bijvoorbeeld veel op social media. Plaatjes werken erg goed.’
Ook heeft hij regelmatig contact met de grote rederijen en voorziet ze van advies.
Solas
De Impa maakt in haar jaarlijkse rapport een vergelijking met de coronamaatregelen. ‘Schepen hebben snel voorzorgsmaatregelen ingevoerd. Het is prijzenswaardig dat afstand houden, mondkapjes en handen wassen inmiddels standaardprocedures zijn geworden aan boord. In contrast daarmee moeten wij helaas constateren dat de handhaving van de al lang geldende Solas-voorschriften (over de loodsladders – red.) nog steeds niet verbetert. Nog steeds raken loodsen gewond of komen om het leven tijdens het overzetten. Net als met veiligheidsmaatregelen rond het virus moet er een omslag komen rond de praktijk van de loodsentransfers.’
Lees ook: