Veertig identieke binnenvaarttankers in één serie: Concordia Damen sleepte hiermee de voor zover bekend grootste order ooit in de binnenvaartgeschiedenis binnen, schreef Schuttevaer februari dit jaar. Bovendien gaat het om schepen met een LNG-elektrische aandrijving. Shell zet duidelijk in op deze techniek. ‘De toepassing van LNG in de binnenvaart krijgt hiermee een forse impuls’, beaamt Duijzer (44). Hij merkt het ook aan de belangstelling van andere binnenvaartondernemers. De werf heeft genoeg capaciteit om andere orders aan te nemen, maar het blijft vooralsnog rustig. Duijzer: ‘De markt wacht eerst de praktijkprestaties van deze serie af. Als die positief uitpakken, verwacht ik meer klanten voor dit concept.’
Met de keuze voor LNG zet de opdrachtgever zich overigens met deze 40 tankers niet volledig vast. Duijzer: ‘In het ontwerp hebben we rekening gehouden met de mogelijkheid dat batterijpakketten op termijn de LNG-aangedreven generatorsets kunnen vervangen.’
Vruchten plukken
De hele regio rond Werkendam plukt intussen de vruchten van de mega-order. Al die onderaannemers zijn, net als Concordia Damen tot 2024 zeker van werk. Hetzelfde geldt voor de Nederlandse scheepsmakelaar Gebr. De Jonge in Lochem. Die is eigenaar van Shipyard Kladovo, de scheepswerf die de casco’s bouwt voor Concordia Damen. Ze ligt aan de Donau in het Servische stadje Kladovo. ‘Ze bouwen er nu aan het vijftiende casco. Vier zijn al in Nederland en de nummers vijf en zes zijn in aantocht.
Risico’s
Volgens Duijzer loopt alles volgens schema. Al geeft de situatie op de wereldmarkt de nodige hoofdbrekens. ‘Het materialentekort en de daarmee samenhangende prijsstijgingen van vooral koper en staal hebben invloed.’
Niet in de eerste plaats voor Concordia Damen: vooraf heeft de werf de prijzen met haar onderaannemers immers beklonken. ‘Maar dat het risico hiermee volledig bij subcontractors ligt, vinden wij een te gemakkelijke uitvlucht voor ons als opdrachtgever. Naar ons idee hebben we een bepaalde zorgplicht: we doen dit project met elkaar.’
De motieven voor deze instelling zoekt hij onder meer in de christelijke achtergrond van de Werkendamse onderneming. ‘Als iedereen het goed heeft, hebben wij het ook goed.’
Snijverlies
Voorafgaand aan het proces heeft de Werkendamse werf daarom veel tijd gestoken in het op één lijn krijgen van alle onderaannemers. Ook nu denkt Concordia Damen mee. Zoals met de werf in Kladovo. ‘We hebben bijvoorbeeld uitgezocht hoe ze efficiënter staalplaten konden snijden. Juist als je veel van dezelfde schepen bouwt, kun je het overschot van het ene casco gebruiken voor het volgende. Hierdoor hebben we het snijverlies met 2% verminderd. Op zo’n grote order scheelt dat veel.’
Ook voor andere onderaannemers maakt de omvang van het project het lonend om te speuren naar mogelijkheden voor een efficiënter productieproces. Duijzer: ‘En iedereen in de productieketen profiteert ervan als één van ons zijn proces weet te verbeteren.’
LNG-tank
Als voorbeeld noemt Duijzer CCM3 in Werkendam, een onderaannemer die motoren, pompen en leidingen inbouwt in schepen van Concordia Damen. Duijzer: ‘Het plaatsen van de LNG-tanks, 60.000 liter per stuk, gaf daar best een beetje opzien.’
Per schip zou dat tenminste een werkdag in beslag nemen, schatte CCM3. ‘Wij hebben hierop meegedacht, hulpstukken gemaakt en geadviseerd de tank met een containerkraan op de containerterminal in Gorinchem te plaatsen. Nu kost het plaatsen van een tank maar 3,5 uur. Zo’n kleine tijdwinst scheelt voor ons allemaal.’
Effect
Bij andere orders heeft de directie van Concordia Damen net zo goed de gewoonte om mee te denken, stelt Duijzer. ‘Maar het effect is nooit zo groot als nu. Als het om één schip ging, zou het maken van hulpstukken voor CCM3 niet hebben geloond. Maar in een reeks van 40 tankers wel.’
Dat adviezen dankzij de orderomvang veel meer opleveren, geldt ook voor de werf in Kladovo. ‘Meestal als we bij een werfbezoek tips geven, zoals de afgelopen jaren in China, Paraguay en Brazilië, kunnen we ervan uitgaan dat ze hooguit 20 of 30% ervan overnemen. De cultuur daar is anders en wij komen maar een enkele keer langs en zitten er voor de rest ver vandaan.’
In Kladovo komt Duijzer zo’n beetje elke drie weken. ‘Doordat we nu een meerjarig traject doorlopen, kunnen we bij elk vervolgbezoek de resultaten evalueren.’
Oorlog
Servië ligt weliswaar dichter bij huis, maar ook hier spelen culturele verschillen een rol. ‘Onze generatie heeft geen oorlog meegemaakt, de hunne wel. Dat heeft invloed. Ze kunnen bijvoorbeeld fel reageren in gesprekken. Daarbij komt nog dat wij als Nederlanders vertrouwd zijn met het doorvoeren van innovaties. In Servië hebben etnische conflicten dat proces verstoord. Elke werknemer leeft hierdoor een beetje op zichzelf: iedereen doet zijn eigen ding.’
Door wensen en adviezen zeer gedetailleerd te presenteren, ziet Duijzer niettemin vorderingen. Zoals beperking van het snijverlies van metaal.
Tegenslag
Tegenslagen in de keten bleven het project niet bespaard, zoals bij de ontwikkeling van het LNG-elektrische systeem onder de sinds 2020 geldende Stage V-norm voor hoofdmotoren. ‘Dat was nieuw voor iedereen. Maar met elkaar hebben we het kunnen oplossen. Voordeel is ook, dat we alleen bij het eerste schip dit soort dingen hebben: bij de bouw van de andere schepen lopen we daar niet meer tegenaan.’
Na de eerste LNG-binnenvaarttanker levert Concordia Damen ongeveer maandelijks een volgende in serie. Als alles op rolletjes loopt, komt eind 2024 de laatste tanker in de vaart. Ze zullen onder meer minerale oliën (geschikt voor bijvoorbeeld motorolie en cosmetica) gaan vervoeren tussen Antwerpen, Amsterdam, Rotterdam en het Rijnnetwerk.
Lees ook: