Eerst maar eens vragen hoe het met de spitsenvaart gaat. ‘Ik spreek alleen voor onszelf, ik weet niet hoe het voor de collega’s is,’ zegt Roeland van Basten Batenburg (1958), zittend tussen dochter Nathalie (1990) en echtgenote Veronica van Elsen (1957) in de roef van hun spits Veronica. ‘Ik moet erbij zeggen dat ik kanker heb. Ik vind dat in dit verband relevant. Het is chronisch en nu tot stilstand gekomen, maar daardoor mis ik wel wat energie. We kunnen dus wat minder varen dan we zouden willen. Tot een halfjaar geleden was er werk dat we graag deden; Terneuzen-Arques met nefeline en soda, allebei voor de glasindustrie. Twee dagen heen, lossen, twee dagen terug. Dat ging vaak in spitsen over water waarover ook grotere schepen konden. We vroegen ons altijd af waarom ze het in spitsen deden en waarschijnlijk hebben ze zich dat nu ook afgevraagd. Dat is een van de dingen die is weggevallen en er komt niet zo heel veel voor terug. Onze coöperatie, de ELV, is heel druk bezig om ander werk te vinden, maar vanaf onze positie heb ik het gevoel dat het langzamerhand wat moeilijker wordt. We zouden een wat diverser ladingaanbod moeten hebben, want er komen steeds minder poten om op te staan.’
En het eeuwige Zwaard van Damocles voor de spitsenvaart, de Seine-Nordverbinding, hoe kijkt hij daar tegenaan? ‘Ik denk dat Frankrijkvaart een heel gespecialiseerde tak van binnenvaart is.’ Roeland noemt als voorbeeld het legendarisch achterstallige onderhoud aan de Franse vaarwegen en de taal, die voor schippers die Nederland, België en Duitsland gewend zijn een barrière kunnen vormen. ‘Je hebt hetzelfde gezien met de Donauvaart. Dat zijn vrij gespecialiseerde mensen die dat doen. Ik denk dat de spitsenvaart nog een tijdje blijft bestaan en dat onze expertise zeker blijft bestaan. Ik kan me voorstellen dat er over 15 jaar vraag komt naar ervaren Frankrijkvaarders.’
YouTube
Roeland is van huis uit fotograaf, Veronica werkte in de gezondheidszorg. Sinds 1983 zitten ze in de binnenvaart. Van 1987 tot 1991 hadden ze hun eerste eigen schip, een spits die eveneens een Veronica heette. In 2016 kochten ze de spits Leughenaer van de Franse schipper Delplace uit Arleux. De huidige Veronica (39,25 x 5,07 meter, 387 ton, 405 pk Scania) werd bij Defernez in Estevelles als de German gebouwd. Sinds ongeveer 1 jaar is Roeland een YouTube-kanaal begonnen, De spits Veronica, waarop hij het varen vanuit het perspectief van een binnenschipper laat zien. ‘Al heel lang heb ik het gevoel dat de binnenvaart en de pleziervaart elkaar niet begrijpen. En dan vooral de pleziervaart richting binnenvaart.’
Als voorbeeld noemt Roeland het blauwe bord. ‘Ik ben er nog nooit een tegengekomen die precies begrijpt wat een blauw bord wil zeggen. Ze hebben allemaal het idee dat je naar de andere oever moet. Het is gewoon stuurboord-stuurboord, verder niks. En zo zijn er honderd dingen.’ Roeland begon stukjes te schrijven op de Facebookpagina van Varen doe je samen. ‘Maar je merkt dat mensen zich al heel snel aangevallen voelen, terwijl we echt ons best deden om alleen maar informerend te zijn en niet te zeggen: je doet het verkeerd. Heel gevoelig. Dus toen dacht ik: dan moet ik het misschien laten zien. Zonder commentaar. Alleen maar zeggen wat wij doen, hoe het bij ons werkt, hoe wij het ervaren en waar wij tegenaan lopen. En dan mogen ze zelf hun conclusies trekken.’ Roeland koos voor video. ‘Ik ben fotograaf van huis uit en fotografie is een mooi medium, maar het is stilstand beeld en met film zie je meteen de context; je laat het voor en het na zien.’
Reacties
Roeland filmt veelal vanuit stuurhutperspectief met een vaste camera-opstelling. In het begin met een IPhone, maar die was erg trillingsgevoelig en te weinig lichtgevoelig bij schemer en donker weer. Inmiddels staat een Fuji XT30 paraat. Er staan al een vijftigtal filmpjes online.
Hoe zijn de reacties? ‘99,9 procent is positief. Een hele enkele keer zit er een zeikerd tussen.’ Veronica leest een reactie van een 84-jarige zeiler voor: ‘Dag schipper en schipperse, onlangs ontdekte ik op YouTube uw filmpjes. Ik kan zeggen dat ik er zeer van geniet. Uw rustig en kundig commentaar en uitleg geven extra inzicht in de binnenvaartwereld.’ De filmpjes waarin dochter Nathalie zit te sturen zijn het populairst. ‘6000 views in een week!’ zegt Roeland trots.
Nathalie is een Amsterdamse rondvaartschipper met een Vaarbewijs Schipper Rondvaartboot van het Amsterdamse Grachtentype, maar gaat nu voor haar Groot Vaarbewijs. ‘De rondvaart ligt volledig stil,’ vertelt Nathalie. ‘In de rondvaart was ik vaartijd aan het opbouwen, maar door corona is dat in maart stil komen te liggen en daardoor heb ik een jaar vaartijd gemist ongeveer. En in januari 2022 gaat er een heleboel veranderen rond het Groot Vaarbewijs. Ik had gehoopt het voor die tijd nog te kunnen halen, maar dat gaat hem niet worden. Er komt voor zover ik heb gehoord een simulatorexamen en misschien komen er nog wat andere eisen. Er verandert in ieder geval aardig wat en er is nog niet bekend in hoeverre het bestaande diploma aspirant-schipper zich verhoudt tot wat er gaat komen.’
Lees ook: