‘Smart shipping en autonoom varen zijn al realiteit’

‘Nederland is een heel innovatief land op het gebied van maritiem, met veel partijen die technologie maken en doorontwikkelen’, stelt Rodewijk. Tegelijk ziet ze binnen de diverse toepassingsgebieden van al die technologie grote onderlinge verschillen. ‘In de offshore wordt dynamic positioning al decennia toegepast, terwijl in de binnenvaart nog volop wordt gediscussieerd over de inzet van een trackpilot’, geeft ze als voorbeeld. ‘Sowieso merk ik dat er met name in de binnenvaart nog veel kansen voor smart shipping onbenut blijven. In andere maritieme sectoren wordt sneller gekeken of er een goede business case mee te maken is.’

Gebrek aan digitalisering

Voor maatschappelijke vraagstukken als veiligheid, verduurzaming en het tekort aan personeel kan juist automatisering volgens Rodewijk een deel van de oplossing zijn. ‘Toen er laatst een schip tegen de Willemsbrug in Rotterdam voer, las ik in één van de comments onder een video: “Dat komt door de digitalisering.” Nee, denk ik dan: dat komt juist door een gebrek aan digitalisering. Misschien is niet iedereen al doordrongen van de mogelijkheden van smart shipping. Tegelijk is elk bedrijf er wel op de een of andere manier mee bezig en dat geldt al helemaal voor de jongere generaties in de sector.’

Smart shipping is een ruim begrip voor iets waarbij de innovaties en technologische ontwikkelingen elkaar snel opvolgen. Om smart shipping en autonoom varen naar een hoger niveau te tillen, is samenwerking tussen verschillende stakeholders volgens Rodewijk essentieel. Bij SMASH! werken overheden, kennisinstellingen en bedrijven samen om verregaande vormen van autonoom varen te bevorderen door middel van werkgroepen, evenementen en innovatieprojecten. In die centrale rol zit SMASH! dus bovenop én middenin de ontwikkelingen. Wat zijn volgens Rodewijk de belangrijkste thema’s van het moment?

‘Dat hangt echt heel erg van het toepassingsgebied af’, legt ze uit. ‘Unmanned surface vessels varen nu al rond. Maar daar zijn de uitdagingen voor smart shipping van een heel andere aard dan in de binnenvaart of zeevaart.’

Een belangrijke gemeenschappelijke uitdaging voor alle subsectoren is wat haar betreft wet- en regelgeving die de ruimte moet bieden om innovaties ook daadwerkelijk te kunnen toepassen. Daarvoor wordt samengewerkt met onder meer het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.

De mens centraal

Tegelijk pleit Rodewijk ervoor om altijd in het oog te houden dat al die technologie er is om het werk van bemanningen makkelijker en veiliger te maken. De crux daarbij is volgens haar om de mens centraal laten staan bij alle oplossingen die worden bedacht. En zo zijn er meer hordes te nemen. ‘De technologie zelf is het probleem niet, er zijn overal oplossingen voor te bedenken. Daarbij is het wel weer een uitdaging om die verschillende technologieën goed samen te laten werken, zodat ze een geïntegreerde oplossing vormen. Als smart shipping steeds grootschaliger wordt toegepast, wordt cyber security nóg belangrijker. En de communicatie tussen schepen onderling en met havens staat nog in de kinderschoenen; standaardisering zou daarin een oplossing kunnen bieden.’

Antwoord is helder

Tijdens het Smart Shipping Event op 28 november in Rotterdam zal Ilse Rodewijk samen met dagvoorzitter René Quist zowel de opening als afsluiting van de dag verzorgen. De centrale vraag die dag luidt ‘Autonome schepen: realiteit of toekomstmuziek?’ Hoewel op de conclusies van het congres natuurlijk nog niet vooruit kan worden gelopen, is het antwoord op die vraag voor Rodewijk helder. ‘Smart shipping en autonoom varen zijn al realiteit, vooral voor kleinere schepen. De ontwikkelingen gaan enorm snel en de schepen waarop de technologie wordt toegepast worden steeds groter. En het biedt allemaal enorme kansen voor Nederland.’

Rodewijk geeft bijvoorbeeld aan dat de technologie er is om binnenvaartschepen als het ware in treintjes te laten varen, waarbij alleen het voorste vaartuig bemand hoeft te zijn. Zoiets is niet meteen morgen gerealiseerd, maar ze geeft ermee aan dat er bijvoorbeeld kansen liggen voor optimaal gebruik van kleinere waterwegen, en dus voor vervoer over water versus over de weg. ‘Idealiter staat er dan een grote verlader op die dat samen met de andere partijen in de praktijk gaat brengen.’